Haqq.az xəbər verir ki,Sumqayıt son illər ərzində narkotik aludəçilərinin sayına görə yalnız Bakı və Lənkərandan geri qalır. Belə ki, şəhərdə 2022-ci ildə 2897, 2023-cü ildə isə 3418 narkoman qeydiyyatda olub.
Bəs bu bəla necə yayılır? Gənclərin narkoman olmasında ailənin günahı varmı?
Sumqayıt24 bir çox suallara cavab tapmaq üçün narkomaniya üzrə tanınmış ekspert Emil Maqalova müraciət edib. Ekspertin sözlərinə görə, bu məsələdə ailənin rolu digər faktorlara nisbətən daha azdır:
“20 ildir ki, bu işlə məşğulam və deyə bilərəm ki, yeniyetmələri 20% ailə, 80% isə düşdüyü mühit – məktəb, çöl-bayır, iş yeri, kafe, çayxana və dost-tanış narkoman edir.
Sizinlə şahidi olduğum iki hadisəni bölüşüm. 90-cı illərdə Sumqayıtda tanınmış idmançı var idi. Həmin şəxs və həyat yoldaşı narkomanlığa düçar oldular. Amma uşaqları vunderkind idi, 8-ci sinifdən universitetə qəbul oldular.
Yaxud, Bakıda tanıdığımız çox hörmətli alim var idi. Amma bu cür tərbiyəli, nümunəvi ailənin qız övladı narkoman oldu”.
Emil Maqalov gənclərin baryeri aşma arzusunu əsas səbəblərdən biri kimi göstərir:
“Onlar düşünürlər ki, “görüm bu nədir?”, “niyə buna yox deyilir?, “bir dəfə ilə heç nə olmaz”. Narkomaniyaya qarşı tədbirlər də çoxu sadəcə yola vermək üçün keçirilir. Burada uşaqlara söz haqqı verilmir. Həmçinin risk qrupuna aid – “tin uşaqları”, məktəbin “şef”ləri, “hörmətli”, “nüfuzlu” şagirdləri tədbirlərə çağırmırlar. Görüşlərə adətən sakit, oxuyan uşaqları dəvət edirlər ki, fotoları çəkib, hesabat versinlər ki “maarifləndirmə işi aparmışıq” hesabatını lazımi yerlərə təqdim etsinlər.
Ekspert qeyd edib ki, Sumqayıtda narkomaniyaya qarşı tədbirlər yalnız qurumlar, güc strukturları tərəfindən həyata keçirilir:
“Bu məsələ ilə bağlı başqa tədbirlərin keçirildiyini görmürəm, gördüklərim isə sırf statistika üçün keçirilən tədbirlərdəndir. Güc strukturlarının gördükləri tədbirlərin nəticəsində isə, Sumqayıtda narkoman və “barıqa”lar azalıb”.
“Fikrinizcə narkomaniyadan tamamilə qurtulmaq mümkündür? Bunun üçün nə etməliyik?” sualına isə heç də ürəkaçan cavab almadıq:
“Əvvəllər narkomaniyadan tam qurtulmaq mümkün idisə, indi narkotiklərə qatqılar əlavə edildiyindən onların təsirindən çıxmaq çox çətin olub. Belə izah edim, əvəllər qeyri-qanuni yolla satılan narkotik maddələr 3-6 ay istifadədən sonra fiziki və psixoloji asılılıq yaradırdı. İndi qeyri-qanuni yolla əldə edilən kimyəvi tərkibli və qatqılı narkotik maddələrdən asılılıq üçün 5-6 dəfə istifadə bəs edir.
Yenə də deyirəm ki, məhz məktəblərdə sinif “şef”lərinə, özünü anormal aparan uşaqlara, hər-hansı nüfuzu olan uşaqlara təlimlər keçirilməlidir. Görüşlərdə isə ancaq diskussiya olmalıdır, onların sualları cavablandırılmalıdır. Yoxsa sən danış, onlar qulaq assınlar, saata baxsınlar ki “bu nə qədər danışır..çıxım gedim”.
Mən keçirdiyim təlimlərdə onlarla başa düşdükləri dildə danışıram. Yeniyetmələrlə kitab, elmi və həkim dilində danışsan heç nə başa düşməyəcəklər. Hər dəfə də belə olur.
Məsələn heç kim heç kəsə demir ki, “gedək kanabis tapmışam, çəkək”, hamı bu narkotik maddəni “nəşə” kimi tanıyır. Yaxud çöldə metamfetamin, amfetamin “patı” kimi tanınırsa, təlimlərdə də “patı” deyin.
Yəni, çöldə qarşılaşacağı təhlükənin dilində danışın ki, uşaq söhbətin nədən getdiyini anlasın və özünü qorusun”, – deyə Emil Maqalov vurğulayıb.
