Azərbaycan mədəniyyətinə və sənətşünaslıq elminə ağır itki üz verib. Əməkdar incəsənət xadimi, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, professor Ziyadxan Əliyev 16 mart 2025-ci il tarixində, ömrünün 77-ci ilində vəfat edib.
Ziyadxan Alxan oğlu Əliyev 1 iyul 1948-ci ildə Şamaxı şəhərində anadan olub. 1974-cü ildə Ə.Əzimzadə adına Dövlət Rəssamlıq Məktəbini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 1976–1982-ci illərdə İ.Repin adına Sankt-Peterburq Rəngkarlıq, Heykəltəraşlıq və Memarlıq İnstitutunun Sənətşünaslıq fakültəsində təhsil alıb.
Ziyadxan Əliyev 1980–1993-cü illərdə Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində elmi işçi, Qərbi Avropa və rus incəsənəti şöbəsinin müdiri vəzifələrində çalışıb. Həmin illərdə onun tədqiqatları sayəsində indiyə kimi elmə naməlum qalmış fransız barbizonçusu Jül Düprenin, rus impressionisti Konstantin Korovinin, holland rəssamı Frans Xalsın, flamand rəssamı Piter Klassın, məşhur Azərbaycan rəssamı Qənbər Qarabağinin və görkəmli memar Zivər bəy Əhmədbəyovun rəngkarlıq və qrafik əsərlərinin dəqiq atribusiya nəticəsində müəllifliyi müəyyən olunub.
Ziyadxan Əliyev “Səttar Bəhlulzadənin yaradıcılığında romantizm” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsi alıb. O, uzun müddət Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində incəsənət tarixi fənnini tədris edib. Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasında İncəsənət tarixi kafedrasının professoru idi.
Ziyadxan Əliyev təsviri sənətin bütün sahələri, o cümlədən rəngkarlıq, miniatür sənəti, dekorativ-tətbiqi sənət, memarlıq haqqında olan onlarla kitabın, kataloq mətnlərinin, yüzlərlə məqalənin müəllifidir. Onun “Naməlum Səttar”, “Sənətin Məcnunu”, “Səttar Bəhlulzadə yaradıcılığında sənətkarlıq məsələləri”, “Mir Möhsün Nəvvabın rənglər aləmi”, “Bəhruz bəy Kəngərli yaradıcılığının bədii xüsusiyyətləri”, “Bəhruz bəy Kəngərli taleyi”, “Azərbaycanın Xalq rəssamı Davud Kazımov”, “Cəmil Müfidzadə. Cizgilərə hopan ömür”, “Arif Hüseynov. Cizgilərin hikməti”, “Görüş Nurəddinoğlu. Plastikanın poetik çalarları”, “Səməd Vurğun təsviri sənətdə”, “Sabir təsviri sənətdə”, “Nəsimi dünyası rənglərin işığında”, “Azərbaycan ekslibrisi”, “XX əsr Azərbaycan heykəltaraşlığının inkişaf mərhələsi”, “Azərbaycan rəqs geyimləri” və s. kitabları, “Bir əsərin tarixçəsi” silsiləsindən tədqiqat səciyyəli yazıları Azərbaycan təsviri sənət tarixinə və sənətşünaslıq elminə dəyərli töhfələrdir. Görkəmli alim həmçinin üç cilddə “Azərbaycan incəsənəti ensiklopediyası”nın həmmüəllifidir.
Sənətşünas-alim dövlət başçısının müvafiq sərəncamı ilə 2006-cı ildə “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına layiq görülüb.
Mədəniyyət Nazirliyinin kollektivi Əməkdar incəsənət xadimi Ziyadxan Əliyevin vəfatından kədərləndiyini bildirir, mərhumun ailəsinə və yaxınlarına dərin hüznlə başsağlığı verir.
Allah rəhmət eləsin.
